Wie vindt dat lezen saai is, heeft zeker Vijftig tinten grijs nog niet in handen gehad. Aanvankelijk raakte James haar trilogie, waarvan dit het eerste deel is, aan geen enkele uitgeverij kwijt. Haar taal was te plat en de seksscènes waren te expliciet. Daarop bood James haar verhaal gratis aan op internet, en creëerde zo een hype. Want talloze huisvrouwen bleken meer dan geïnteresseerd in het erotische, soms bijna pornografische, verhaal van Anastasia. Uiteindelijk werd de trilogie dan toch op de boekenmarkt gebracht en werd het boek een internationale bestseller.
Hoe is James erin geslaagd om zoveel lezers – voornamelijk vrouwen – voor haar boek warm te maken? Het verhaal is nogal clichématig. Een jong meisje, Anastasia, nog compleet onervaren, komt per toeval in contact met de knappe multimiljonair Christian Grey. Ze is onmiddellijk ondersteboven van hem, maar weet dat hij geen partij voor haar is. Uiteindelijk verzeilen ze dan toch in iets wat op een relatie lijkt. Christian is het gewoon om de touwtjes in handen te hebben, en dit uit zich ook in zijn seksuele voorkeuren. Anastasia heeft het hier moeilijk mee, maar kan onmogelijk aan die knappe, rijke man weerstaan. Grey wijdt haar in in de geheimen van het seksuele genot. Voor Anastasia gaat een nieuwe wereld open, waar ze eigenlijk niet aan durft toe te geven.
Net die inwijding heeft wellicht de verkoopcijfers van dit boek doen boomen. De seksscènes zijn zeer gedetailleerd en expliciet beschreven. Als dit een film was, zouden we zonder twijfel over porno spreken. Het taalgebruik is niet bijzonder origineel, vooral niet in die bewuste seksscènes. Er wordt volop gekreund en gehijgd. Steeds weer verbaast Anastasia zich erover dat Grey 'alweer' aan een nieuw rondje begint, en dat hij weer naar 'daarbeneden' gaat. Maar wie let er nog op de taal, wanneer deze inhoud voorgeschoteld wordt? James laat weinig aan de verbeelding over.
Door het gebruik van de ik-verteller krijgen we alleen zicht op Anastasia's ervaringen, gevoelens en twijfels. Je weet dus als lezer net zo min als Anastasia of Grey het nu echt met haar meent of dat ze enkel een seksspeeltje is voor hem. Ze probeert hem te ontfutselen hoe hij geworden is wie hij is, maar Grey lost weinig. Hij blijkt vele kanten te hebben, vandaar ook de Engelse titel Fifty Shades of Grey. Soms lijkt dit standpunt te eenzijdig, hoewel je zo als lezer natuurlijk wel erg betrokken blijft. James heeft ook voor een relatief open einde gezorgd, ongetwijfeld met de bedoeling nieuwsgierigheid te wekken naar de twee volgende delen, Vijftig tinten donkerder en Vijftig tinten vrij. En dat is haar zeker gelukt.
Literair is dit boek misschien geen hoogvlieger, maar James heeft wel gedaan waar elke schrijver van droomt: ze heeft een boek geschreven dat door miljoenen mensen verslonden wordt. [Kelly Loos]

Erotische roman van de Brits/Chileense auteur E.L. James [pseud. van Erika Leonard], voorheen televisieproducente. De roman is het eerste deel van een trilogie*, die in Amerika en Engeland de bestsellerstatus heeft. Studente Engelse literatuur Anastasia interviewt de succesvolle 27-jarige ondernemer Grey. De onschuldige en zelfs maagdelijke Ana valt als een blok voor de steenrijke, sadomasochistische miljardair, die een traumatische jeugd heeft gehad. Grey wijdt haar in in de lichamelijke liefde en neemt haar mee naar zijn ‘speelkamer’. De erotiek zindert, maar voordat er iets gebeurt zijn we al voorbij pagina 100. Eerst moet Ana een contract tekenen en kiezen voor verheerlijking of vernedering. Ze kiest het laatste en geeft zich aan hem over. Het boek leest als een thriller, het is eenvoudig en vlot geschreven. De literatuurliefhebber zal veel op de stijl aan te merken hebben, want veel zinnen hebben dezelfde structuur. En ook feministen staan wellicht op hun achterste benen. Maar het boek leest als een trein en is beschreven vanuit de vrouwelijke lust. Voor een groot (vrouwelijk) publiek. Kleine druk.