Boek

De Griekse mythen : Donder en bliksem & helden

De Griekse mythen : Donder en bliksem & helden
×
De Griekse mythen : Donder en bliksem & helden De Griekse mythen : Donder en bliksem & helden
Boek

De Griekse mythen : Donder en bliksem & helden

Nederlands
2011
Vanaf 9-11 jaar
Verhalen uit de Griekse mythologie over goden, godinnen en helden. Met veel sfeervolle kleurenillustraties en extra informatie. Vanaf ca. 12 jaar.
1.
Helden
Els Pelgrom
2.
Donder en bliksem
Els Pelgrom

Leeswelp

De Griekse mythen verzamelt twee eerder verschenen bundels van Els Pelgrom en Thé Tjong-Khing. Het boek opent met ‘Helden’ (2006), over vier belangrijke mannen uit de Griekse mythologie: Bellerophon, die met het gevleugelde paard Pegasus de Olympus bestormde; Jason, die met de Argonauten het Gulden Vlies ging halen in Colchis; Theseus, die de Minataurus een kopje kleiner maakte en Achilles, die een cruciale rol speelde in de Trojaanse oorlog. Na ‘Helden’ volgt ‘Donder en bliksem’ (2007). Dit deel vertelt de scheppingsmythe van Moeder Aarde (Gaia), haar zonen Uranus en Pontos (de lucht en het water) en hun nageslacht, de Titanen. Tijdens Titanenstrijd dolven de oude goden het onderspit en nam hun nageslacht, de 'nieuwe' goden op de Olympus, het stokje over. Rode draad in dit deel is de oppergod Zeus, die liefdes- of bloedbanden met vrijwel alle goden heeft.
Beide delen openen met een inleiding. Een tijdbalk, en in het geval van Helden ook een kaart van het Middellandse-Zeegebied, helpen de lezer om de verhalen in een context te plaatsen. Daarnaast geeft Pelgrom uitleg over het ontstaan van de mythen. Ze karakteriseert hen als het antwoord op onverklaarbare zaken en verzwegen dingen. Mythen vertellen nooit rechttoe rechtaan wat er gebeurd is, maar dienen eerder als een spiegel voor de mensheid. Het zijn verhalen over grootse daden, die tegelijkertijd vol zitten met eigenbelang, bedrog, wellust, haat, zinloos geweld, overspel, verkrachting, incest, intriges, jaloersheid, wrok, wraak en wreedheid – eigenschappen van zowel mensen als goden. Ze willen de mens laten inzien dat iedere handeling een oorzaak en gevolgen heeft. Verder adviseren ze een voorbeeld te nemen aan de helden en hun fouten te vermijden, en bewijzen ze dat ons leven niet alleen bepaald wordt door de goden, maar vooral door onze eigen wellust. Zinnelijkheid en seksualiteit zijn namelijk machtige drijfveren voor de handelingen van zowel goden als mensen. Godinnen en koningsdochters hanteren lichamelijke liefde als wapen, goden en helden bedriegen en gebruiken geweld met regelmaat van de klok. Slechts een paar helden laten zich niet leiden door hun driften en instincten.
Een situering van de (goddelijke) seksuele zeden wordt echter vermeden. Hoewel Pelgrom de zeer jonge huwbare leeftijd van meisjes verklaart vanuit de lage gemiddelde leeftijd en vermeldt dat liefde tussen twee mannen voor de Grieken even gewoon was als liefde tussen man en vrouw, wijdt ze niet uit over onderwerpen als incest en (on)trouw, die toch in bijna alle mythen terugkeren. Daarnaast leiden haar pogingen om de gemoedstoestand van haar personages bloot te leggen en de lezer bij dat proces te betrekken, vaak tot stroeve stukjes proza. Bovendien spreekt ze zichzelf af en toe tegen: zo zegt ze bijvoorbeeld dat je nooit zeker kunt weten of het allemaal waar is, terwijl ze eerder uitlegde dat mythes ontstonden vanuit de behoefte om gebeurtenissen te verklaren.
De randnoten bij de verhalen bewijzen dat Pelgrom niet zomaar over de Griekse helden en goden vertelt, maar wil aantonen dat de hedendaagse cultuur nog vol zit met verwijzingen naar de oude verhalen. Ze geeft etymologische en semantische verklaringen van moderne woorden, namen en uitdrukkingen, en schetst parallellen tussen de Griekse mythen en andere volksverhalen, sprookjes en de Bijbel en Koran. Hierdoor brengt ze de verhalen dichter bij de lezer. Ook legt Pelgrom uit dat er een verband bestaat tussen mythen en de realiteit: de zoektocht naar het Gulden Vlies is bijvoorbeeld een epische vertaling van de handelstochten van de Grieken en ook in de strijd om Troje speelden economische belangen mee.
Pelgroms verhalen lopen niet op literaire stelten. Ze lezen vlot, de stijl wil geen nabootsing zijn van de homerische verzen, de taal klinkt hedendaags en jong en af en toe wat relativerend, met een kritische noot en een vleugje humor. Een duidelijke verhaallijn of personages waarin de lezer zich kan inleven, ontbreken echter. De kleurrijke, toegankelijke tekeningen van Thé Tjong-Khing sluiten perfect aan bij de vlotte schrijfstijl. Ze vullen passend in wat niet verwoord is, geven emoties weer in gezichtsuitdrukking en houding. De prenten bevatten artistieke grapjes: zo is het diner waar Achilles luistert naar de smeekbede van koning Priamus een duidelijke verwijzing naar Da Vinci's Laatste Avondmaal. Het boek is uiterst verzorgd uitgegeven, met heldere druk op een mooi gevarieerde bladspiegel. Een klein minpuntje is de inconsistentie in de spelling van Griekse klassieke namen: Griekse vormen (Iphigeneia, Ikaros, Gaia, Hephaistos, Homeros) staan naast Latijnse naamequivalenten (Medea, Daedalus, Phaedra, Jason, Olympus), en Cronos en Afrodite vallen onder geen van beide spellingstelsels. Desalniettemin is het een mooi, boeiend en leerrijk boek. [Kyra Fastenau]

NBD Biblion

Redactie
De combinatie van de schrijfster Els Pelgrom en de illustrator Thé Tjong-Khing is een garantie voor een kinderboek van kwaliteit. En kwaliteit heeft deze omnibus met twee eerder los verschenen boeken over de Griekse mythen zeker. De vaak ingewikkelde verhalen over de Griekse goden, godinnen en helden worden helder naverteld. Het probleem dat de Griekse mythen voor volwassenen zijn bestemd en niet voor kinderen, weet de auteur te omzeilen. De seksuele elementen in de mythen worden niet verzwegen, maar krijgen niet al te veel nadruk. De keuze van mythen is zeer uitgebreid. Praktisch en nuttig is de aanvullende informatie die in de kantlijn wordt gegeven. Het werkt niet storend bij het lezen van het verhaal dankzij een zeer geslaagde lay-out. De vele pentekeningen ingekleurd met waterverf passen goed bij de sfeer van het boek. Zeker niet zoetig of komisch bedoeld. Gruwelijke verhalen krijgen een gruwelijke tekening, zoals dat over de dood van Pentheus, die door vrouwen wordt verscheurd. Vanaf ca. 12 jaar.

Pluizer

De Griekse mythen
Gonda Lesaffer - 22 januari 2015

In 2006 verscheen bij uitgeverij Lannoo ‘Helden: Griekse mythen’ en in 2007 ‘Donder en bliksem: Griekse mythen II’. Beide delen zijn nu gebundeld in één band. Helaas is de tekst met zijn vele onnauwkeurigheden en blunders letterlijk uit de vorige uitgave overgenomen. Deel I brengt in vier hoofdstukken een aantal heldenverhalen: de held Bellerophon, de tocht van de Argonauten, Theseus en de Minotauros en de Trojaanse oorlog met Achilles als hoofdspeler. In deel II worden in acht hoofdstukken de godenverhalen uit de Griekse mythologie naverteld: het oerbegin, de Olympische goden, de goden van de onderwereld, Prometheus, Dionysus en de halfgoden Perseus en Orpheus. Voor deze twee verhalencycli putte de schrijfster uit vaak weinig betrouwbare secundaire bronnen, zoals Robert Graves. De jonge lezers worden overladen met allerlei varianten van de mythen en nutteloze details. Te veel kaderteksten geven overbodige of foute informatie (bijvoorbeeld verkeerde etymologieën). De spelling is allesbehalve consequent (nu eens de Griekse, dan weer de Latijnse transcriptie). Veel eigennamen zijn foutief (bv. Sauromatians i.p.v. Sauromatiërs, Silene i.p.v. Selene, Fenecië i.p.v. Fenicië, Almathea i.p.v. Amalthea). Door het ontbreken van een namenregister is het boek als naslagwerk onbruikbaar. Het is jammer dat de schrijfster een onderwerp heeft gekozen waarvan ze kennelijk veel te weinig afweet. Erger is dat de uitgever het boek zonder enige correctie heeft heruitgegeven en niet eens vermeldt dat het om een heruitgave gaat.