Als Mario Vargas Llosa een nieuwe roman uitbrengt, en als die een jaar later ook in Nederlandse vertaling verschijnt, dan is dat een literaire en commerciële gebeurtenis - noblesse oblige. Vargas Llosa (81) heeft in 2010 niet alleen de Nobelprijs literatuur gewonnen, hij is ook de ultieme vertegenwoordiger van een generatie die Latijns-Amerika op de kaart der letteren gezet heeft: die van zijn aartsrivaal García Márquez uiteraard, van Carlos Fuentes, van Julio Cortázar, enzovoort.

Vóór alles is Vargas Llosa natuurlijk de schepper van een indrukwekkend oeuvre, dat zes decennia en een tiental klassiekers omspant, waaronder De stad en de honden (1963), Het groene huis (1966), Gesprek in de kathedraal (1969), De oorlog van het einde van de wereld (1981) en Het feest van de bok (1996).

Dat maakt dat Voor uw liefde, zoals Vargas Llosa's jongste werk heet, minder gemeten wordt aan de intrinsieke kwaliteiten ervan dan aan het feit dat híj en niemand anders de auteur is.

Vargas Llosa ook, een man die zich - omdat hij zich met politiek inlaat en van communist naar volbloed liberaal evolueerde - aardig wat vijanden op de hals haalde. Vandaag is MVLL niet alleen kop van Jut voor een deel van links; met name zijn standpunten tegen de Catalaanse onafhankelijkheid komen hem op krijsende koren te staan.

Maar ongeacht dit alles, de roman zoals hij is: in Voor uw liefde wordt een gefortuneerd zakenman, Enrique Cárdenas, gechanteerd door Rolando Garro, hoofdjournalist van een veelgelezen roddelblad. Cárdenas, die weigert om op de afpersing in te gaan, betaalt het gelag: er worden onkiese foto's van hem gepubliceerd, genomen op een drugs- en seksfeestje dat kennelijk met dat ene doel geënsceneerd werd.

Een ongeluk komt nooit alleen, en daarom wordt Cárdenas ook nog eens beschuldigd van een moord die in Cinco Esquinas heeft plaatsgevonden, in het historische centrum van Lima. Een personage dat aanvankelijk nogal secundair lijkt, de gehaaide journaliste Julieta 'Propje' Leguizamón, ontpopt zich als hoofdrolspeler en leidt de lezer naar de ware toedracht.

Passeren onderweg veelstemmig de revue: de rijke dames Chabela en Marisa die een lesbisch-erotisch avontuur beleven, de aan lager wal geraakte dichter-verteller Juan Peineta en, niet in de laatste plaats, Vladimiro Montesinos, het middelmatige mannetje dat de dictatuur van Alberto Fujimori (1990-2000) schraagde en vanuit de schaduw moorden en complotten opzette tegen de vijanden van het regime.

Als Propje plots bij Montesinos wordt ontboden, moet ze zien voor ze gelooft: 'Hij was het, geen twijfel mogelijk, en hij nam haar nieuwsgierig op, haar volkomen schaamteloos keurend, alsof ze geen mens was, maar een voorwerp of een huisdier. Zijn waterige, bruingrijze, enigszins uitpuilende ogen dwaalden over haar lichaam en leken een ijzige kou uit te stralen.'

Goedkoop erotiserend

Zoveel is zeker: lekker weg lezen doet Voor uw liefde nog altijd, de roman bezit een consequente opbouw, drijft op ritme, snelheid en variatie en krijgt er op tijd en stond keurig de spanning in. Wat de plot dan weer mist zijn, op de raak geportretteerde Julieta na, uitgediepte personages en situaties die het stereotiepe overstijgen. Iets te vaak voorts gaat de auteur uit de bocht met goedkoop erotiserend tot seksueel gechargeerd taalgebruik. 'Jij oude snoeper!', zal de lezer bij herhaling denken.

Met zijn staat van dienst heeft Vargas Llosa beter geschreven, zie de titels eerder in dit stuk. Niet dat Voor uw liefde een documentaire opzet heeft, maar het voegt naar ons gevoel net te weinig toe aan wat het voorbije decennium zoal over het 'fujimorisme' is verschenen. Tot moeizame catharsis van volk en natie hebben minder bekende auteurs als Santiago Roncagliolo, Alonso Cueto, Daniel Alarcón en Jaime Baily daar indringender fictie over gepleegd.

Maar kom, voor wie het niet te ver wil zoeken en uit is op enkele uren ongecompliceerde leespret: vertellen kan Vargas Llosa nog altijd.

Verberg tekst

Mario Vargas Llosa (81) staat op gespannen voet met de media. Als we de Peruaanse Nobelprijswinnaar mogen geloven, is de journalistiek verworden tot infotainment, tiert de sensatiezucht welig en zijn het gouden tijden voor de roddelpers, die inspeelt op de onderbuikgevoelens van het plebs. De auteur kan ervan meespreken. Sinds hij zijn wettige echtgenote aan de kant schoof voor de Spaanse celebrity Isabel Preysler, ongekroonde koningin van de boulevardbladen, is zijn privéleven nauwelijks nog privé te noemen. In zijn jongste roman neemt de moegetergde schrijver wraak voor het ongerief dat de paparazzi hem de voorbije jaren hebben aangedaan.

Ondanks de knullige Nederlandse titel is Voor uw liefde geen romantische liefdesgeschiedenis, maar een politieke thriller met een fors erotisch gehalte. In het Spaans heet het boek Cinco esquinas, naar de beruchte gelijknamige wijk in Lima. Vargas ­Llosa woont al tijden in Spanje, maar keert in zijn werk geregeld terug naar zijn geboorteland.

Voor uw liefde voert ons terug naar de sinistere jaren 90, toen Peru kreunde onder de terreur van Lichtend Pad en Túpac ­Amaru. De auteur deed in die tijd een gooi naar het presidentschap, maar moest het afleggen tegen Alberto Fujimori, die nu nog steeds in de cel zit voor de tijdens zijn regime gepleegde wandaden. Het uitgangspunt voor de roman was de ontdekking dat de voormalige president en zijn rechterhand Vladimiro Montesinos, bijgenaamd 'de Doctor', de pers als wapen gebruikten om politieke tegenstanders te intimideren. De chef van de inlichtingendienst financierde een groot aantal 'walgelijke blaadjes vol schuttingtaal en naakte vrouwen' om de vijanden van de regering in diskrediet te brengen met slaapkamerschandalen. Vargas Llosa werd zelf ook het slachtoffer van die praktijken. Aan de hand van zijn Lof van de stiefmoeder werd in een televisieprogramma haarfijn aangetoond hoe pervers de auteur wel niet was. Het relaas van zijn ervaringen met de Peruaanse politiek tekende hij in 1993 op in De vis in het water. In die memoires wordt Fujimori's adviseur Montesinos getypeerd als een romanesk personage. Het verwerpelijke sujet werd in Voor uw liefde tot romanpersonage gepromoveerd en kreeg de rol van booswicht toebedeeld.

Rollebollen

Het boek opent in een Peruaans bed, waarin twee vrouwen uit de vermogende bourgeoisie van Lima liggen te rollebollen. Want het land werd dan wel geteisterd door aanslagen, ontvoeringen en stroomstoringen, maar daar zaten ook aangename kanten aan vast. Zo zorgde de avondklok voor een forse opleving in seksuele affaires, al dan niet van het overspelige type. Hoe dan ook, de echtgenoten van deze frivole dames hebben ondertussen andere besognes aan hun hoofd. Marisa's man Enrique, een steenrijke mijnexploitant, heeft op een blauwe maandag deelgenomen aan een orgie en wordt door de hoofdredacteur van een schandaalblad gechanteerd met een reeks compromitterende foto's, zodat Chabela's wederhelft, de topadvocaat Luciano, zijn beste vriend uit de brand moet helpen. Wanneer de roddeljournalist in kwestie vermoord wordt teruggevonden, zit Enrique pas goed in nesten. La Retaquita, de cynische sterreporter van Onthullingen, gaat op onderzoek uit en zal de opdrachtgever ontmaskeren, maar voor de lezer is dat allang geen nieuws meer, want Montesinos komt al veel vroeger in het verhaal in beeld.

Politiek, erotiek en journalistiek hebben altijd al Llosa's bijzondere belangstelling gehad. Zijn stokpaardjes zijn dictaturen, geweldpleging en machtsmisbruik. De seksscènes dienen vooral als bindmiddel, om de boel aan elkaar te lijmen. De auteur gooit verschillende verhaallijnen uit, die in het twintigste hoofdstuk worden vervlochten tot een kolkende maalstroom onder de titel 'Een mallemolen'. Tenminste, dat is de bedoeling, maar het verhaal wil op geen enkel moment in een stroomversnelling komen. Het babbelt en kabbelt kalmpjes door, van de ene overbodige herhaling naar de andere. De voorspelbare intrige lijkt hooguit een kapstok om al die natte dromen van lesbische vrijpartijen, orgieën en triootjes aan op te hangen. Op zijn verkenning door de riolen van het regime doet de auteur behalve de geprivilegieerde klassen ook de onderste lagen van de samenleving aan, maar de personages uit de ongure buurten zijn stukken slordiger neergezet. En passant neemt de schrijver de gelegenheid te baat om reclame te maken voor typische producten van Peruaanse bodem: gerechten als ceviche, carapulcra en aji de gallina, de traditionele kruidendrank emoliente en - last but not least - Felipe Pinglo, het onovertroffen genie van de música criolla. Vargas Llosa heeft een stuk of wat meesterwerken op zijn naam, maar deze slordig in elkaar gegooide roman valt daar niet onder. Deze afrekening met de roddelpers en het regime van ­Fujimori is er eentje om snel te vergeten.

Vertaald door Arie van der Wal, Meulenhoff, 240 blz., 19,90 € (e-boek 12,99 €). Oorspronkelijke titel: 'Cinco esquinas'.

Verberg tekst

In het Peru van de jaren negentig dat gebukt gaat onder de terreur van Het Lichtend Pad, hebben twee rijke echtgenotes, Marisa en Chabela, een lesbische affaire. Hun idylle wordt snel verstoord als blijkt dat Marisa's man Enrique heeft deelgenomen aan een orgie. De hoofdredacteur van een schandaalblad heeft er foto's van en chanteert Enrique. Topadvocaat Luciano, Chabela's echtgenoot, springt in de bres voor zijn beste vriend. Het blad publiceert echter de foto's. Dan wordt de hoofdredacteur vermoord. De Peruaanse Nobelprijswinnaar (1936) heeft enkele meesterwerken op zijn naam staan maar deze trage, verwarde en wat ongeïnspireerde politieke thriller hoort daar niet bij. De auteur zet zijn bekende literaire thema - geweld en machtsmisbruik in een dictatuur - ditmaal flauw in de verf.